Angelo GAJA contro Collisioni:   Barbaresco versus Barolo

Alles begon met een gloednieuw festival in Barbaresco,  de eerste editie van Attraverso (4 sept) dat op bijzonder veel bijval kon rekenen, grotendeels presence van de liefhebbers van fijne en elegante wijnen uit de dorpen binnen een straal van 20 km rond Barbaresco. Behalve muziek was er ook een conference met oa Angelo Gaja,  Oscar Farinetti (Eataly) en Walter Massa waarbij de vergelijking met Barolo en Collisioni nogal in het verkeerde keelgat geschoten is van de organisators van het Collisioni festival dat 120.000  personen in een zeer fragiel landschap laat vieren met decibels die tot ver buiten Barolo hoorbaar zijn. Waar blijft de rust voor de dierbare wijnen gegarandeerd?

Collisioni: Bier & Broodjes,  de succescode van het festival

Angelo verkondigde – dressed like Armani -  de stelling dat alles wat Barbaresco minder heeft eigenlijk een plus is. Er zijn geen parkeerplaatsen voor bussen van 54 personen voorzien. Barbaresco bestaat slechts uit 2 pleinen met een straat van 300 meter er tussen. Er zijn geen commerciële voorzieningen behalve een hand vol restaurants in de onmiddellijke omgeving en het aantal hotels is er ook wel strijkt minimaal.  Hierdoor krijgt men de échte wijnliefhebbers over de vloer die weten waarvoor Barbaresco staat. 

De reden van de uitgebreide discussie in de Italiaanse pers is het feit dat Collisioni door Angelo Gaja beschreven wordt als het festival waar het bier vloeit en de broodjes over de toonbank gaan.  Ook de argumentatie dat bv in Beaune men er nooit zou in slagen om zo’n bier-broodjes festival te verkopen als wijngebeuren. Het geheel van de conferentie waarbij continu issues aangehaald werden in de vergelijking Barolo-Barbaresco was een harde sneer niet alleen voor de organisators van het festival…

Internationaal platform met journalisten present: verdediging van Ian D’Agata en Filippo Taricco

De eerste die ter verdediging snelt, is Filippo Taricco, de bezieler van Collisioni,  die één en ander rechtzet. Collisioni betekent: 16 Italiaanse regio’s die op één of ander manier betrokken zijn, 20 wijnconsortiums, 2500 tickets voor wijndegustaties die verkocht werden, 80 journalisten uit de Internationale wijnwereld die met het wijnaanbod van meer dan 300 cantina’s konden kennismaken. 

Vier jaar geleden werd de internationale wijnschrijver Ian d’Agata aangesteld als creatief directeur van het Progetto Vino dat inmiddels uitgegroeid is tot een platform waarbij sommeliers, bloggers, wijnjournalisten afzakken, trouwens op eigen kosten,  bestemming Barolo en er buiten de Barolo wijn ook kennis maken  met Grignolino, Freisa,  Arneis,  Barbera etc..

Ook Ian d’Agata ging zwaar in de verdediging in de pers.  Het zijn de journalisten zélf die vragende partij waren om via het Progetto Vino alles onder een perfect georganiseerde structuur te laten verlopen.  En het uitbreiden van dit project heeft als gevolg dat een kopie van Collisioni zal gerealiseerd worden niet in Beaune maar op 10 km afstand.

Ook de mening van Alberto Cirio - Europees Parlementair -  werd gevraagd die zich iets meer distantieerde. Als Angelo GAJA  acht dat CollisionI een bier-broodjes festival is,  moeten we z’n kritiek omzetten in een positievere benadering van het wijngebeuren binnen de uittekening van Collisioni, editie 2017.   

De Vier Musketiers aan tafel: Piëmont in Excellentie

Het gezelschap Angelo Gaja, Carlo Petrin, Maurilio Garola en Giorgio Rivetti hadden blijkbaar nog eens zin om zich aan de buitenwereld te tonen, om eigen winkel dus wat te promoten. Marketinggericht als ze zijn, werd de opening van de aangebouwde, extra ruime wijnkelder (75% groter dan de vorige) gebruikt om journalisten samen te krijgen en om topgastronomie en wijnen te combineren. Zo zitten de vier musketiers samen aan tafel, elk met hun exposé, een grote glimlach en klaar om te verbazen! Ik mis iets: het thema "Wijn is Energie", de reden van de bijeenkomst, waar met geen woord over gerept wordt.

Place to bewas dus La Ciau del Tornavento in Treiso op 9 september 2015, en het verbaasde me enigszins dat de andere topper Oscar Farinetti niet aanwezig was.

Hoe Carlo Petrin er een punt in ziet om een meerwaarde te geven aan deze conferentie is me niet helemaal duidelijk, maar met zijn starter Barolo-wijn in Autogrill zit hij toch meteen naast de kwestie. De wijnen bij Maurilio zijn van hoogste kwaliteitsniveau en hebben niets gemeen met de ondergeprijsde, zelfs van de voor Belgische of Nederlandse bodem onbekende Barolo-leveranciers.

Gaja, zoals gewoonlijk gesticulerend om zijn verhaal kracht bij te zetten, sprak zich uit over het feit dat wie deze regio bezoekt in eerste plaats komt voor de wijn en in tweede plaats voor de truffel, de gastronomie en sinds kort ook voor de hazelnootproductie. In dat kader verwijst hij naar een mondiale vergelijking, want Belgen en Nederlanders hebben al lang de hazelnoten ontdekt en hun prachtige ambachtelijke producten. Hij praat ook zeer negatief over het werkvolk in de wijngaard die amper 3 tot 5 euro verdient per uur voor een luxe product waar de pers in Piëmont uitvoerig over praat. Onderbetaling, zwartwerk, mensonwaardige leefomstandigheden: het bestaat, ook in Piëmont. Carlo Petrin maakt er ook een punt van. Er wordt volgens hem te veel geproduceerd aan wat de Koning der Wijnen moet voorstellen.

Maurilio sprak over de slechte weeromstandigheden – warm en droog – die niet meteen garant staan voor de Truffel van goede kwaliteit anno 2015. Ook het feit dat meer en meer truffels van buiten de heuvels van Alba verkocht worden met het label Tartufo di Alba, ook in de restauratie. Wie rechtstreeks van de truffelhunter koopt, weet dat de afkomst correct is.

Wie 60.000 flessen van wereldwijd vermaarde wijnproducenten met eigen ogen wil ontdekken, moet beslist afzakken voor lunch of diner bij Maurilio Garola, La Ciau del Tornavento. Maurilio heeft zijn wijnkelder flink uitgebreid en was er uiteraard apetrots op bij de opening van de nieuwe ondergrondse wijnkelder.

Maar liefst 2.899 wijnen van 334 producenten uit 13 verschillende landen en een selectie van de beste kazen en worsten uit heel Italië liggen klaar voor consumptie in de bewaarkasten. Tijdens de truffelperiode is slechts 10% van zijn klanten van Italiaanse origine, de overige 90% is afkomstig uit de hele wereld waarbij zijn publicaties in Wine Spectator en zijn Award of Excellence 2013 en Grand Award 2015 er toe hebben bijgedragen dat vooral uit de VS afkomstige fijnproevers alom aanwezig zijn. Buiten de truffelperiode is de verhouding 70% buitenland-30% eigen volk.

Hoe kan een restaurant de investering aan om zoveel flessen “paraat” voor consumptie in de kelder te hebben? Maurilio’s uitleg is vrij simpel: als je publiek wilt aantrekken met een goede smaak, moet je die goede smaak ook ter plekke hebben in de nodige hoeveelheden en in de breedte van het aanbod dat verwacht wordt. Cijfermateriaal bevestigt dit: 18.000 tot 20.000 flessen gaan over de toonbank. Niet alleen van Italiaanse origine maar ook de bekende Franse château-wijnen, met 10% aanwezigheid in de wijnkelder. Daarom koopt hij steeds 300 flessen per producent die hem maar al te graag met alle faciliteiten ondersteunen.

Er volgt nog een diner met gerechten die niet meteen behoren tot het dagelijkse decor van dit restaurant, maar wel voortreffelijk zijn. Proost!

Tastings at seminars can serve as an introduction into the flavours of the wines of a region, but there is no real substitute for walking the vineyards yourself, having conversations with winemakers and most importantly, enjoying the food and wines of the region on the spot. Some producers still produce their Barolos the old-fashioned way, resulting in subtle flavours with a savoury earthiness, while others employ new methods and the sweeter purity of Nebbiolo.

De heuvels van Langhe en Roero werden als vijftigste Italiaanse site als UNESCO-werelderfgoed erkend op 22 juni 2014 tijdens de bijeenkomst van de gezaghebbers van die organisatie in Qatar. Dit panoramisch gebied van meer dan 10.000 hectaren, 29 gemeenten en 3 provincies (Asti, Alessandria en Cuneo) verwachten nu een ongekende groei. De lokale economie van de Barolo-streek en de heuvels van Barbaresco, Nizza Monferrato en Barbera, Canelli met zijn Asti Spumante en Monferrato zal er flink op vooruitgaan. Bij de bijeenkomst kregen zes entiteiten hun erkenning: Langa del Barolo, het kasteel van Grinzane en de heuvels van Barbaresco, Nizza Monferrato en Barbera. Met maar liefst 100 pagina’s was het dossier lijvig, maar het resulteert in een bescherming van 76.000 hectaren aan wijngaarden en landbouw in de brede zin van het woord, het behoud van eeuwenlange tradities en de tentoonspreiding van historische en culturele waarden aan het grote publiek, wat ook een herwaardering met zich zal meebrengen. De vijftigste UNESCO-werelderfgoedsite telt 800 cantina’s (wijnproducenten), waarvan 600 kleine en artisanale, familiale bedrijfjes. Van alle druiventeelt gaat 19% naar coöperatieve entiteiten, 36% naar historische wijnhuizen, 23% naar artisanale, kleine bedrijfjes en 22% komt terecht op de markt.

Wel een bijzonder pittig detail, dat overigens door Angelo Gaja toegelicht werd tijdens de ceremonie op 28 juni in Castello Grinzane Cavour: Roero – een streek die zich overigens enorm gepromoot heeft in de afgelopen jaren – is niet opgenomen in het gebied dat onder de bescherming van de UNESCO valt, want de dertien burgemeesters van de gemeenten tekenden ooit een brief waarin ze afstand deden van die mogelijke toekomstige eer. Een trucje uit de toverdoos om Roero toch te laten meegenieten: het terrein Langhe werd omschreven als Langhe-Roero, maar officieel staat Roero dus niet op de kaart.

Roberto Cerrato, een van de drijvende krachten achter de UNESCO-erkenning van Asti, Alessandria en Langhe, analyseerde het cijfermateriaal van de regio’s die voorheen reeds als UNESCO-Werelderfgoed erkend werden. Hij kwam tot de conclusie dat de inkomsten uit toerisme wellicht met 30% zullen stijgen, op voorwaarde natuurlijk dat het netwerk van mogelijkheden op het terrein uitgebouwd wordt. Denken we maar even aan transport- en andere faciliteiten die de verspreiding van informatie vergemakkelijken. Die stijging maakt overigens nu al kenbaar, want talrijke hotels die gericht zijn op grotere groepen zijn al volgeboekt voor mei-juni volgend jaar. Een enkele blik op de cijfers maakt meteen duidelijk dat die groei ook een reëel gegeven is: Van 331.000 bezoekers in 2000 werd een stijging opgetekend naar 667.000 bezoekers in 2011. Zo zou 850.000 bezoekers in 2014 beslist een haalbare kaart zijn, wat meteen ook een omzet van 280.000 € zou genereren. Ongetwijfeld zal dit de talrijke familiale entiteiten die hun dagelijks inkomen verdienen met wijnproductie of slowfood een geweldige boost geven waar iedereen naar uitkijkt! Barolo en Barbaresco worden nog krachtigere spelers in de internationale wijnwereld.

Hoeveel spendeert de gemiddelde toerist per dag in onze landstreek Langhe? De Italianen die een thuismatch spelen en dus in het weekend afzakken naar deze regio laten de centen het minst rollen met zo’n 95 € per persoon, terwijl de buitenlandse toerist inclusief de kosten van zijn logement 226 € spendeert. Het gemiddelde verblijf duurt 2 à 3 dagen.

De nieuwe UNESCO-telg beschikt over 3.800 bedden (wat een stijging betekent van 600 bedden t.o.z. van 2001). Bedenk dat bv. in Barolo en omgeving in 2007 zo’n 1.591 bedden klaarstonden om de toeristen op te vangen, terwijl dit cijfer vandaag 1.936 bedraagt. Talrijke nieuwe locaties, B&B’s en agriturismo’s rijzen uit de grond, volledig afgestemd op de nieuwe veeleisende en verwende toeristen dankzij gratis wifi, wellnessfaciliteiten enz.

Wie het UNESCO-werelderfgoed wil beleven in combinatie met een maximale Slowfood & Wijn-ervaring mag altijd contact met mij opnemen via e-mail: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it..

/Karina Imschoot